فرمانده پیشین ارتش افغانستان با سقوط از ساختمانی در ایران جان باخت
منابع مردمی در ایران می‌گویند که محمد شریف گلبهاری، فرمانده کندک در ارتش پیشین افغانستان، روز گذشته در جریان کار از یک ساختمان چندین طبقه‌ای در تهران سقوط کرده و جان باخته است.
به گفته منابع، این رویداد در منطقه لواسان شهر تهران رخ داده است.
منابع می‌افزایند که محمد شریف گلبهاری در زمان جمهوریت فرمانده یکی از کندک های ارتش بود و پس از فروپاشی جمهوریت به ایران پناه برده بود و در یکی از شرکت‌های ساختمانی مصروف کارگری بود.
با سقوط جمهوریت، هزاران نظامی پیشین افغانستان از ترس انتقام‌جویی طالبان کشور را ترک کرده و به کشورهای همسایه پناهنده شدند.
ورود اسراییل به جنگ فرقه‌ای سوریه به نفع دروزی‌ها
رسانه‌ها گزارش داده‌اند که در ادامه تنش‌های فزاینده در استان سویدا، ارتش اسراییل در یک اقدام غافل‌گیر کننده، نیروهای اعزامی از جانب وزارت دفاع حکومت موقت به منطقه را در مسیر را هدف حمله قرار داده است.
طبق گزارش‌ها، بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل و اسرائیل کاتس، وزیر دفاع این کشور به ارتش دستور داده‌اند تا فوراً مواضع نیروها و تسلیحات ارتش سوریه را که وارد منطقه کوهستانی سویدا شده‌اند هدف قرار دهد.
این اقدام، برخلاف سیاست پیشین اسرائیل مبنی بر خودداری از ورود به درگیری‌های جنوب سوریه است خوانده شده است.
برخی از رسانه‌ها تصاویری را منتشر کرده‌اند که نشان می‌دهد نیروهای وزارت دفاع سوریه در مسیر حرکت به سمت منطقه مورد منازعه در جنوب این کشور مورد حمله نیروهای اسراییلی قرار می‌گیرند.
دو روز پیش، بین دروزی‌ها که یک اقلیت مذهبی در سوریه هستند، با نیروهای وفادار به دولت موقت درگیری رخ داد و در آن ده ها نفر کشته و زخمی شدند.
«کانون صنفی معلمان تهران»: اخراج مهاجران نباید آینده کودکان افغانستان را نابود کند
یک نهاد اجتماعی-آموزشی موسوم به «کانون صنفی معلمان تهران» با ابراز نگرانی از تشدید روند اخراج مهاجرین افغانستان از ایران، گفت که این برنامه نباید آینده کودکان افغانستان را نابود کند.
به گزارش پایگاه خبری-تحلیلی ایراف، کانون صنفی معلمان تهران با انتشار بیانیه‌ای گفته است که ایران از امضاکنندگان کنوانسیون حقوق کودک است که بر اساس ماده ۲ آن، همه کودکان، صرف‌نظر از وضعیت اقامتی، بدون هیچ تبعیضی حق برخورداری از آموزش، امنیت و زندگی شایسته را دارند.
این کانون در بیانیه خود افزوده است:«با این حال، هزاران کودک افغانستانی، از جمله دخترانی که سال‌ها در ایران تحصیل کرده‌اند، به‌دلیل سیاست‌های اخراج جمعی و ممنوعیت ثبت‌نام در مدارس، از حق تحصیل محروم شده‌اند. این محرومیت نه‌تنها آینده آنها را نابود می‌کند، بلکه آنها را در معرض خطر محرومیت کامل از تحصیل، ازدواج اجباری و بازگشت به افغانستانی تحت حاکمیت طالبان قرار می‌دهد.»
کانون صنفی معلمان تهران تاکید کرده است:«مطابق ماده ۳ همین کنوانسیون، در تمام اقدامات مربوط به کودکان، منافع عالیه کودک باید در اولویت باشد. این شامل تصمیمات مربوط به اخراج یا بازگرداندن کودک نیز می‌شود.»
این نهاد افزوده است: «ماده ۶ کنوانسیون حقوق کودک نیز از کشورهای عضو می‌خواهد ایجاد حداکثر امکانات برای بقا و پیشرفت کودک را تضمین کنند. اخراج کودک به جایی که زندگی یا رشد او در خطر باشد، نقض این ماده است.»
در بیانیه این نهاد همچنین آمده است: «در ادامه تبلیغات رسانه‌ای ضد افغانستانی و برچسب‌زنی که در سال‌های اخیر به واسطه محافل راست افراطی طراحی و اجرا شده با استفاده از اثرات روانی جنگ دوازده روزه، با دادن آدرس غلط، با اتهاماتی بی‌اساس، آنها را به‌عنوان جاسوس یا عناصر نفوذ معرفی می‌کنند که فضایی از ترس و تبعیض بیشتر ایجاد کرده است.»
بیانیه تصریح کرده است: «وزارت کشور و دستگاه‌های امنیتی با تشدید اخراج‌ها آن‌هم به بدترین شکل ممکن و قطع خدمات آموزشی، بی‌تفاوتی خود نسبت به سرنوشت نسلی که در صورت رشد و بالندگی در ایران می‌توانستند پل ارتباطی بین دو ملت باشند را نشان داده‌اند.»
بیانیه کانون صنفی معلمان تهران ضمن اینکه خواهان ساماندهی محترمانه مهاجرین شده از دولت ایران خواست تا اخراج کودکان و خانواده‌های افغانستانی که سابقه فعالیت‌های خلاف قانون نداشته‌اند را فورا متوقف و دسترسی همه کودکان به آموزش را بی‌قیدوشرط، تضمین نماید.
این نهاد در پایان نیز تاکید کرد که اجرای هیچ برنامه و سیاستی نباید آینده کودکان را نابود کند.
یک نظامی پیشین در کاپیسا به‌گونه بی‌رحمانه‌ای به قتل رسیده است
منابع محلی در ولایت کاپیسا می‌گویند که یک نظامی پیشین توسط افراد ناشناس به صورت بی‌رحمانه‌ای به قتل رسیده است.
منابع امروز سه‌شنبه،۲۴سرطان/تیر، به خبرگزاری پورانا گفتند که این نظامی پیشین عبدالحکیم نام داشته و باشنده اصلی روستای«سلطان شاخیل» شهرستان/ولسوالی«نجراب» کاپیسا بوده است.
به گفته منابع، عبدالحکیم ساعت۰۹:۰۰ دو شنبه شب،۲۳سرطان/تیر، پس از ادای نماز خفتن در نزدیکی خانه‌اش نخست مورد لت‌و‌کوب شدید قرار گرفته و سپس به قتل رسیده است.
تا کنون کیستی عاملان و چرایی قتل این نظامی پیشین روشن نشده و مقام‌های محلی طالبان هم دراین باره اظهار نظری نکرده‌اند.
عبدالحکیم، در نظام جمهوریت سرباز پولیس بوده و مدتی هم به عنوان محافظ میرداد نجرابی ایفای وظیفه نموده بود.
در گذشته نیز گزارش‌های متعددی از قتل و کشتار نظامیان پیشین در ولایت کاپیسا و سایر ولایت‌ها منتشر شده است.
در بسیاری از موارد بستگان نظامیان پیشین، افرد طالبان را به دست داشتن در قتل بستگان شان متهم می‌کنند.
«ورلد ویژن»: ۴۰ کودک در افغانستان در هر ماه در انفجار ماین و مواد انفجاری کشته و زخمی میشوند
نهاد بین‌المللی«ورلد ویژن» درتازه‌ترین گزارش خود گفته است که در هر ماه حدود ۴۰ کودک در افغانستان بر اثر مواد انفجاری کشته و یا زخمی میشوند.
این نهاد سه‌شنبه،۲۴سرطان/تیر، در گزارشی گفته است که میلیون‌ها کودک در افغانستان، هر روز در معرض خطر ماین‌ها و مهمات منفجر ناشده قرار دارند و کاهش بودجه ماین روبی تهدید جدی برای جان و آینده کودکان است.
در این گزارش آمده است که ۶.۴ میلیون شهروند افغانستان در معرض خطر مهمات منفجرناشده زندگی می‌کنند و کودکان ۸۰ درصد قربانیان کشته و زخمی ناشی از این انفجارها را تشکیل می‌دهند.
در گزارش آمده است که حدود ۱۳۳ کیلومتر مربع زمین زراعتی، ۸۷۸ کیلومتر مربع چراگاه، ۱۶۷ کیلومتر مربع مناطق مسکونی و عمومی و ۳۲ کیلومتر مربع کانال‌های آبیاری و جاده‌ها در افغانستان به ماین‌ها و مهمات منفجرناشده آلوده هستند.
این سازمان گفته که در سال ۲۰۲۵ میلادی، یک‌سوم ظرفیت بخش پاک‌سازی ماین‌ها در افغانستان به دلیل کاهش شدید بودجه و حمایت‌های مالی از بین رفته است.
چندی پیش مؤسسه ماین‌پاکی هلوترست در گزارشی گفته بود که در هر ماه حدود شصت نفر در افغانستان در انفجار ماین جان خود را از دست می‌دهند که بیشتر آنان کودکان هستند.
بیشتر ماین‌های جاگذاری شده در افغانستان در زمان جنگ طالبان با نظام جمهوریت کاشته شده است.
ترامپ: اداره بایدن نالایق بود که تجهیزات نظامی را به طالبان گذاشت
دونالد ترامپ رییس جمهوری امریکا، بار دیگر اداره جو بایدن رییس جمهوری قبلی این کشور را متهم به بی‌لیاقتی کرده و گفته که بایدن تجهیزات نظامی را برای طالبان باقی گذاشت و طالبان با آنها هر سال در «یک جاده زشت» رژه می‌روند.
رییس جمهوری امریکا گفته که نمی‌تواند رژه نظامی طالبان با تجهیزات امریکایی را تحمل کند.
آقای ترامپ روز سه‌شنبه ۲۴ سرطان/تیر، در نشستی در کاخ سفید که درباره آزادی مذهبی و ابتکارات اجتماعی برگزار شده بود، گفت: «ببینید، افراد بسیار نالایقی بودند، مثل وقتی که ما افغانستان را ترک کردیم؛ این کار بایدن بود. او گفت همه‌چیز را پشت‌سر بگذارید، حتی جت‌ها را هم جا می‌گذاریم.»
وی در ادامه گفته است: «ما برخی تجهیزات را در افغانستان و در اختیار طالبان گذاشتیم، آنها حالا با آنها رژه می‌روند. من نمی‌توانم این نمایش‌ها را تحمل کنم. هر سال یک رژه برگزار می‌کنند، تجهیزات ما را در یک جاده خیلی زشت نمایش می‌دهند، که آن را جاده پنجم می‌نامند.»
ترامپ افزوده در زمان خروج نیروهای امریکایی از افغانستان از فرمانده این نیروها پرسیده که آیا واقعاً قرار است هواپیماها را آنجا بگذارند و فرمانده پاسخ داده است که«بله، این‌گونه ارزان‌تر تمام می‌شود.»
آقای ترامپ گفته که در همان موقع فهمیده که این افراد چقدر نالایق‌اند که رها کردن هواپیماهایی به ارزش ۱۵۰ میلیون دالر را «ارزان» تلقی می‌کنند.
ترامپ تاکید کرده که خودش هم می‌خواست از افغانستان خارج شود، اما با «عزت و قدرت.»
رییس جمهوری امریکا پیش از این نیز بارها درباره جا گذاشتن تجهیزات نظامی امریکایی در افغانستان و واگذاری پایگاه نظامی بگرام در افغانستان سخن گفته و هشدار داده بود که این سلاح‌ها را از طالبان پس خواهد گرفت.
نیروهایی امریکایی در سال ۲۰۲۱ پس از توافق دوحه با طالبان از افغانستان خارج شدند و پس از آن طالبان به قدرت برگشتند. برگشت این گروه به قدرت افغانستان را در عمق یک فاجعه بشری قرار داده که امروزه بسیاری از نهادهای بین‌المللی ناظر از تعمیق این فاجعه سخن می‌گویند و جامعه جهانی را متهم به بی‌مسوولیتی در قبال سرنوشت افغانستان می‌کنند.
طالبان با برگشت دوباره شان به قدرت، محدودیت‌های گسترده‌ای را بر زندگی مردم وضع کردند. هم اکنون افغانستان بیش از ده میلیون مهاجر و میلیون‌ها آواره داخلی دارد. فقر و بیکاری به شکل بی‌سابقه در کشور افزایش یافته و طالبان هیچ طرح و برنامه‌ای برای رفع مشکلات مردم و تامین کار و رفاه ارایه نکرده‌اند.
نهادهای ناظر بین‌المللی می‌گویند که طالبان به تعهدات خود به جامعه جهانی که قطع رابطه با گروه‌های تروریستی است نیز عمل نکرده و هم اکنون این کشور به کانون گروه‌های تروریستی منطقه‌ای و جهانی مبدل شده است.
اتحادیه اروپا: دختران افغانستان را حمایت می‌کنیم تا جامعه را به سمت آینده بهتر هدایت کنند
دفتر اتحادیه اروپا در کابل در روز جهانی مهارت‌های جوانان گفته است که دختران افغانستان شایسته فرصت‌های بیشتر هستند، نه محدودیت‌ها.
این دفتر در بیانیه‌ای گفته است با شرکای خود همکاری می‌کند تا به زنان و دختران جوان مهارت‌ها و پشتیبانی لازم برای تحصیل، کار و توسعه را ارائه دهد تا بتوانند جوامع خود را به سمت آینده‌ای بهتر هدایت کنند.
دختران افغانستان با برگشت دوباره طالبان به قدرت از درس و تحصیل منع شدند و محدودیت‌های شدیدی بر زندگی آنان وضع گردید.
در حال حاضر دختران بالاتر از صنف ششم اجازه‌ی آموزش و تحصیل را ندارند. طالبان زنان را نیز از کار در ادارات دولتی محروم و بر سایر کسب‌وکارهای زنان محدودیت وضع کرده‌اند.
علی‌رغم انتقادهای جهانی از سیاست‌های طالبان در قبال زنان و دختران، این گروه محدودیت‌های خود را تشدید کرده است.
کشورهای عضو اتحادیه اروپا از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۲۱ در کنار امریکا در افغانستان حضور گسترده نظامی و دییلماتیک داشته و نقش برجسته‌ای در حمایت از جامعه مدنی، زنان و حقوق بشر ایفا کردند. اما در نزدیک به چهار سال اخیر اتحادیه اروپا به دلیل عدم قاطعیت در سیاست‌های ضد طالبانی و تلاش برخی از اعضای این اتحادیه در زمینه تعامل با طالبان مورد انتقاد قرار گرفته‌اند.
ناظران می‌گویند که اتحادیه اروپا می‌تواند در راستای حمایت از دموکراسی، حقوق بشر و حقوق زنان از طریق اعمال فشارهای دیپلماتیک بر طالبان و حمایت از جریان‌های مخالف طالبان و نهادهای مدنی و حقوق بشری، بر بهبود وضعیت در افغانستان و اعاده نظم و قانون در این کشور کمک کننده باشد.
مولوی حسام: ادعای وزیر عدلیه طالبان«گمراهی» و «تحریف شریعت» است
مولوی حبیب‌الله حسام، رییس شورای علمای دینی جبهه مقاومت ملی، ادعای اخیر وزیر عدلیه طالبان مبنی بر استوار بودن قوانین این گروه بر«قرآن و سنت» را،«جهل مقدس»، «گمراهی» و «تحریف شریعت» خوانده است.
آقای حسام با اشاره به سخنان وزیر عدلیه طالبان نوشته است:«ادعا می‌کند قوانین بر پایه قرآن و سنت است، اما هنوز تفاوت میان کلام خدا (قرآن)، سنت پیامبر و اقوال ملا و شیخ را نمی‌فهمند! وقتی سخن ملا را دین اسلام می‌نامند، این نه تدیّن، بلکه گمراهی آشکار است.»
رییس شورای علمای جبهه مقاومت ملی، پرسیده است:« آیا قرآن و سنت همان چیزی است که با جهل، خشونت، تبعیض قومی و سرکوب زنان و شهروندان تفسیر می‌شود؟ این “قانون شریعت” نیست؛ بلکه تحریف شریعت است.»
طبق گزارش رسانه‌ها، عبدالحکیم شرعی، وزیر عدلیه طالبان اخیراً در دیدار با کاردار سفارت اندونزیا در کابل گفته که «قران کریم و سنت نبوی» اساس تمامی قوانین طالبان را تشکیل می‌دهند. او گفته است که این گروه تاکنون ده‌ها قانون از منابع معتبر فقهی استخراج کرده است.
طالبان در چهار سال اخیر محدودیت‌ها و مقررات سخت‌گیرانه‌ای را بر جامعه افغانستان تحمیل کرده است.
یکی از مواردی که اکثریت علمای دینی آن را به صراحت مغایر اصول و مبانی دینی خوانده‌اند، منع آموزش دختران بالاتر از صنف ششم و منع حضور دختران در دانشگاه‌هاست که به موجب این فرمان، میلیون‌ها دختر در افغانستان از درس و تحصیل محروم شده‌اند. حتا برخی از مقام‌های طالبان، فرمان رهبر این گروه در خصوص منع درس و تحصیل دختران را فاقد مبنای شریعی خوانده‌اند.
مولوی حبیب‌الله حسام که اکنون ریاست شورای علمای جبهه مقاومت ملی به رهبری احمد مسعود را به عهده دارد، در گذشته رییس شورای سراسری علمای دینی افغانستان بود و از علمای دینی شناخته شده در کشور است.
رییس یوناما، وضعیت مهاجران در مرزها را«مسئولیت‌گریزی جامعه جهانی» خواند
رزا اوتونبایوا، رییس دفتر نمایندگی سازمان ملل در افغانستان-یوناما، پس از سفر به منطقه مرزی ایران و افغانستان و بررسی وضعیت مهاجران اخراج شده از ایران، خواستار اقدام فوری جامعه جهانی برای رسیدگی به وضعیت مهاجران اخراجی شده است. او گفته آنچه در مرزهای افغانستان دیده می‌شود، نتیجه مسئولیت‌گریزی جامعه جهانی است.
خانم اوتونبایوا خواستار آغاز گفت‌وگوهای منطقه‌ای با کشورهایی چون ایران، پاکستان و دولت‌های آسیای میانه شده تا از بازگشت‌های بی‌برنامه جلوگیری و اصل «بازگشت داوطلبانه، با کرامت و امن» رعایت شود.
وی افزوده است: «آنچه باید لحظه‌ای خوشایند برای بازگشت خانواده‌هایی باشد که دهه‌ها پیش از جنگ گریخته‌اند، اکنون با خستگی، آسیب روحی و ناامیدی عمیق همراه است.»
رییس یوناما گفته است:«بازگشت‌های ناگهانی و غیرارادی» باید زنگ خطر را برای جامعه جهانی به صدا درآورد. افغانستانی که با خشکسالی و بحران مزمن انسانی مواجه است و به‌تنهایی توان پاسخ‌گویی به این وضعیت را ندارد.»
خانم اوتونبایوا هشدار داده است که عملیات‌های بشردوستانه در افغانستان با کمبود شدید بودجه مواجهند و نهادهای امدادی ناگزیر به انتخاب‌هایی دشوار میان تهیه غذا، سرپناه یا مسیرهای امن شده‌اند.
وی از کشورها و نهادهای کمک‌رسان خواسته است مسئولیت مشترک در قبال بازگشت‌کنندگان را بپذیرند و گفته است: «آنچه اکنون می‌بینیم، نتیجه مسئولیت‌گریزی جامعه جهانی است. باید همین حالا اقدام شود، با منابع، هماهنگی و اراده کامل.»
خانم اوتونبایوا گفته است: «ثبات افغانستان به مسئولیت مشترک همه کشورها وابسته است؛ بی‌توجهی جایز نیست، چرا که بهای آن با جان انسان‌ها و شعله‌ور شدن دوباره بحران‌ها پرداخت خواهد شد.»
اخیراً و پس از آتش‌بس میان ایران و اسرائیل پس از دوزاده روز جنگ، اخراج مهاجران افغانستان از ایران شدت گرفته و مرزهای هرات و نیمروز شاهد بازگشت گسترده و بی‌سابقه مهاجران بوده است.
رییس دفتر یوناما به مسوولیت طالبان در زمینه بحران مهاجرت اشاره‌ای نکرده است.
این در حالی است که به اعتقاد ناظران، بحران مهاجرت نتیجه مستقیم بی‌مسوولیتی طالبان و رفتارهای خشن و سرکوبگرانه این گروه با مردم است. گروهی که سازمان ملل و شخص اوتونبایوا متهم به تلاش به عادی‌سازی روابط جامعه جهانی با آن است.
ناظران می‌گویند که طالبان ظرفیت و اراده مهار بحران بشری در کشور را ندارند و کنار رفتن این گروه از قدرت بخشی از راه‌حل بحران بشری و بحران مهاجرت باید در نظر گرفته شود.
ترور متنفذین فاریاب؛ عضو شورای پیشین ولایتی فاریاب در یک سوء قصد زخمی شد
منابع از ولایت شمالی فاریاب می‌گویند که محب‌الله میرزاد عضو شورای پیشین ولایتی این ولایت در یک سوء قصد و حمله مسلحانه زخمی شده است.
جزییاتی بیشتری در مورد حمله مسلحانه به این عضو شورای پیشین ولایتی فاریاب در دست نیست و گزارشی از وضعیت صحی او نیز تا کنون ارایه نشده است.
این در حالی است که دو روز پیش، عنایت‌الله بیگ یکی از متنفذین محلی دیگر در شهرستان/ولسوالی قیصار ولایت فاریاب از سوی طالبان بازداشت شد.
حدود یک ماه پیش صالح محمد صالح منشی شورای ولایتی پیشین فاریاب نیز در حضور خانواده‌اش توسط تفنگ‌داران ناشناس تیرباران شد.
منابع آگاه در ولایت فاریاب می‌گویند که هدف قرار دادن متنفذین ولایت فاریاب یک برنامه از قبل طراحی شده است و به شکل هدفمند و سیستماتیک انجام می‌شود.
سردار محمد رحمان اوغلی نماینده فاریاب در شورای ملی پیشین، حمله به متنفذین ولایت فاریاب را برنامه‌ریزی شده توصیف نموده و در واکنش به سوء قصد به محب‌الله میرزاد در صفحه فیسبوک خود نوشته است:«استبداد قبیله چه وحشتناک و با برنامه عمل می‌کند. در یک ماه اخیر، تعدادی از شخصیت های با نفوذ فاریاب به نوبه، یا با تیر اهریمن قبیله از پا در آمدند؛ و یا در زندان‌های مخوف آشویتسی شکنجه میشوند؛ یا با سوء قصد به جان شان، زخمی و در بستر افتاده اند و فکر می‌کنند که هر آن اهریمنان، زنده‌گی را که عنایت الهی است، ممکن است از آنها بگیرند.»
آقای رحمان اوغلی با اشاره به حملات انجام شده به متنفذین و چهره‌های سیاسی فاریاب در یک ماه اخیر، از جریان‌ها و چهره‌های سیاسی-نظامی شمال انتقاد کرده که برای حفظ جان شخصیت‌های مردمی این ولایت طرح و برنامه‌ای ندارند و حتا برای خون آنان دادخواهی نمی‌کنند.
وی در این باره می‌نویسد:«عجب‌تر آن‌که اشخاص و سازمان‌های سیاسی این شخصیت‌ها و مردم، که رهبری آنها را یدک می‌کشیدند آنچنان خموش، بی برنامه و مصروف لافزنی اند که گویا برگی هم در درخت نمی‌جنبد. اگر آزاده نیستید؛ و اگر کاری برای آزادی نمی‌توانید انجام دهید، حداقل دادخواهی برای قامت شکسته و خون چکان آزادی کنید وگرنه این دست مردم خواهد بود و دامان شما و شما را از نفرین مردم گریزی نیست هرگز!»
هرچند آقای رحمان اوغلی در این یادداشت از شخص و حزب خاصی نام نگرفته اما در ولایت فاریاب احزاب جنبش اسلامی و جمعیت اسلامی در گذشته حضور فعال و تعیین کننده داشتند و بسیاری از چهره‌های سیاسی با نفوذ در این ولایت اعضا یا طرفداران این دو حزب به شمار می‌روند.
احزاب جنبش اسلامی و جمعیت اسلامی اکنون از احزاب مخالف طالبان به شمار می‌روند و رهبران آنان در خارج از کشور به سر می‌برند و هر از گاهی با صدور اعلامیه‌های مطبوعاتی عملکردهای سرکوبگرانه طالبان را محکوم می‌کنند. منتقدان اما می‌گویند که این احزاب مسوولیت بیشتری در قبال مردم و اعضای پیشین خود دارند.
