روزنامه جمهوری اسلامی، روزنامه رسمی دولت ایران، در سرمقاله امروز یکشنبه ۱۱ سنبله/شهریور خود به موضوع رابطه دولت جدید ایران و طالبان پرداخته و تحت عنوان«دولت چهاردهم و خطر نفوذ طالبان» نگاشته است که:«تمام کشورهای همجوار افغانستان از زمان سلطه طالبان بر این کشور دچار ناامنی شدهاند.»
سرمقاله نویس روزنامه جمهوری اسلامی عدم موضعگیری مسعود پزشکیان رییس جمهوری جدید ایران به موضوع حضور مهاجرین افغانستان در ایران را تعجب برانگیز خوانده و نوشته است:«کسانی که خطر حضور میلیونها نفر از اتباع غیرمجاز افغانی در کشورمان را احساس میکنند، بسیار عجیب است که رئیس جمهور پزشکیان تاکنون درباره این موضوع چیزی نگفته و موضع خود را روشن نکرده است.»
درادامه سرمقاله میخوانیم:«با قطع نظر از عدم مشروعیت داخلی حکومت خودخوانده گروه تروریستی طالبان در داخل افغانستان و اینکه بعد از سه سال سلطه بر این کشور هنوز حتی یک نفر از مردم به آن رأی نداده است، مسائل مهمی در سطح بینالمللی، منطقهای و اختصاصی ایران وجود دارند که دولت چهاردهم باید به آنها با اولویت و فوریت بپردازد.»
سرمقاله ادامه میدهد:«در سطح بینالمللی، هیچ کشوری حاضر نشده حکومت خودخوانده طالبان را به رسمیت بشناسد. سازمان ملل همچنان گروه طالبان را تروریستی و حکومتش را غیرقانونی میداند و شورای امنیت این سازمان در چند گزارش اعلام کرده افغانستانِ تحت سلطه طالبان به کانون تروریسم تبدیل شده است.»
سرمقاله نویس به این باور است که تسلط طالبان برافغانستان موجب گسترش ناامنی در منطقه شده است. چنانکه مینویسد:«در سطح منطقهای، تمام کشورهای همجوار افغانستان از زمان سلطه طالبان بر این کشور دچار ناامنی شدهاند. گروه تروریستی طالبان از این کشورها سربازگیری میکند و با ایجاد ناامنی، منطقه را گرفتار مشکلات زیادی کرده است. پاکستان، که در معرض تهدید جدی طالبان داخلی مورد حمایت حکومت خودخوانده طالبان افغانستان است، هر روز درگیر جنگ با این گروه است و برای مهار کردن این شورش مقررات بسیار سنگینی وضع کرده و به صورت منظم طالبان را اخراج میکند. طالبان پاکستان آشکارا اعلام کردهاند خواهان سرنگونی دولت جمهوری اسلامی پاکستان و تأسیس «امارت اسلامی پاکستان» به جای آن هستند. دولتمردان پاکستانی چون میدانند این یک تهدید جدی است، در برخورد با گروه طالبان بسیار قاطع هستند و پاکسازی کشورشان از اتباع افغانی را با جدیت و سرعت قابل توجهی دنبال میکنند. آلمان نیز اخراج اتباع افغانی را از دو روز قبل شروع کرده است.»
نویسنده سرمقاله روزنامه جمهوری اسلامی، با انتقاد از سیاستهای دولت قبلی ایران در قبال طالبان، در باره خطرهایی که ایران را از جانب طالبان تهدید میکند مینویسد:«درخصوص خطری که ایران را تهدید میکند، صاحبنظران و رسانهها هشدارهای زیادی دادهاند ولی متأسفانه دولتهای دوازدهم و سیزدهم به این هشدارها توجهی نکردند. دولت دوازدهم راه را برای طالبان باز کرد و دولت سیزدهم تسهیلات زیادی در اختیار حکومت خودخوانده این گروه قرار داد. با اینکه گروه طالبان هیچیک از حقوق قانونی ایران از حقابه هیرمند گرفته تا مقررات مرزی و فعالیتهای قانونی نهادهای فرهنگی و امدادی در افغانستان را رعایت نکرد و نسبت به زبان فارسی و فارسیزبانان داخل افغانستان و حقوق قانونی شیعیان ظلم زیادی روا داشت، دولت سیزدهم سفارت افغانستان و کنسولگری مشهد را به طالبان تحویل داد، نماینده طالبان را به جلسات رسمی دعوت کرد، تمام امکانات و تسهیلات را در اختیار این گروه قرار داد و مهمتر اینکه مرزها را برای ورود بیضابطه اتباع افغانی باز گذاشت. طالبان با استفاده از این امکانات و تسهیلات توانست دهها هزار نفر از عناصر آموزشدیده خود را وارد ایران کند و در مناطق مختلف مستقر نماید. این افراد حتی سلاح نیز در اختیار دارند و تاکنون مرتکب جنایات زیادی نیز در داخل شهرها و حتی روستاهای کشورمان شدهاند. بسیاری از عوامل انفجارها و ترور از قبیل آنچه در کرمان، مشهد و شاهچراغ شیراز رخ داد از عناصر همین گروه بودند هرچند دستگاههای رسمی بنابر مصالح نادرستی که از نظر آنها درست است این واقعیتها را اعلام نمیکنند. خطرناکتر اینکه طالبان مردم ایران را کافر و کشتن آنها را واجب میدانند. از نظر تغییر بافت جمعیتی کشور نیز خطر بزرگی در کمین است.»
سرمقاله نویس روزنامه جمهوری اسلامی، توصیهها و پیشنهادهای زیر را به دولت جدید ارایه میکند و معتقد است که با در نظرگرفتن آن، دولت می تواند از خطرهای بالقوه مقابله کند:«اکنون دولت چهاردهم وارث این معضل بزرگ است و باید هرچه زودتر درصدد مقابله با خطر ناشی از آن برآید. برخورد با این خطر، مطالبه جدی افکار عمومی است. مردم نگران تکرار ماجرای محمود افغان توسط گروه تروریستی طالبان هستند. دولت چهاردهم اگر سریعاً وارد عمل شود میتواند با استفاده از اهرمهای سیاسی با این خطر مقابله کند. اخراج اتباع غیرمجاز، نظارت دقیق بر اتباع مجاز، پس گرفتن امتیازات سیاسی و تجاری داده شده به طالبان و رفتار با این گروه در چارچوب یک حکومت غیرقانونی که به رسمیت شناخته نشده است، راهکار مناسبی است که دولت چهاردهم میتواند با استفاده از آن، با این خطر مقابله کند. ضمناً تجدید نظر جدی و فوری در مورد مسئول و تعدادی از کارکنان سفارت ایران در کابل، ضرورت دارد.»
گفتنی است که روزنامه جمهوری اسلامی ایران یکی از روزنامههای مخالف طالبان است که همواره گزارش ها و مقالات جدی و انتقادی در باره طالبان مینویسد و دولت ایران را نسبت به نزدیکی با طالبان هشدار میدهد. اما آنچه به نظر می رسد که در سرمقاله امروز، روزنامه جمهوری اسلامی و برخی از گزارش ها و مقالههای دیگر این روزنامه قابل تأمل است این است که این روزنامه خطرهای تروریستی ناشی از حاکمیت طالبان را به صورت مستقیم با موضوع مهاجرت و حضور مهاجرین افغانستان در ایران ربط میدهد. این در حالی است که اکثریت مطلق کسانی که در ایران مهاجر شده اند، آنانی اند که از ترس طالبان به ایران پناه برده اند و القا این ذهنیت که گویا آنان همه عناصر ضد امنیتی یا طالبان و تروریستی باشد، جای سوال دارد.
در سرمقاله امروز روزنامه جمهوری اسلامی، آنچه درباره طالبان و خطرهای ناشی از به قدرت رسیدن این گروه برای منطقه مطرح شده، همان نکات اساسیای است که در گزارش های بسیاری از سازمان های ناظر امنیتی و حقوق بشری به آن اشاره شده است. اینکه طالبان گروههای مختلف تروریستی را تحت پوشش قرار داده و زمینه سربازگیری آنان را فراهم کرده اند و این برای امنیت منطقه و جهان خطرناک است. این موضوعی است که کشورهای غربی نیز بارها در موردش گزارش داده اند و آن را تایید میکنند. در تازه ترین مورد وزارت دفاع امریکا گفت که ادعای طالبان مبنی بر مبارزه با داعش واقعیت ندارد. پنتاگون تاکید کرد که زیر چتر طالبان گروه های مختلف تروریستی از جمله داعش و القاعده فعالیت میکنند و برای امنیت جهان خطرناک اند.
اما گزارشها در مورد وضعیت مهاجرین افغانستان در ایران و کیستی و چیستی مهاجران تایید کننده نظر سرمقاله نویس روزنامه جمهوری اسلامی نیست. بیشتر کسانی که به ایران پناهنده شده اند از میان اقوام غیرپشتون و فارسی زبان هستند که تبعیض های قومی و سرکوب های خشونت بار طالبان و در کنار آن فقر و بیکاری باعث فرار شان از کشور شده است. توصیه به دولت مبنی براین که باید مهاجرین اخراج شوند، و مجرم پنداری و تروریست پنداری چند میلیون مهاجر کاری است که با سنجه های حقوق بشری و واقعیت های میدانی سازگار نیست.
گزارش های زیادی وجود دارد که افرادی که از ایران و پاکستان اخراج شده، به ویژه نظامیان پیشین از سوی طالبان، شکنجه، زندانی و در مواردی هم بی رحمانه کشته شده اند. اینها اکثرا کسانی اند که بدلیل خطراتی که متوجه امنیت جان شان است، نمیتوانند به ادارات تحت کنترول طالبان که گذرنامه توزیع می کنند، مراجعه نمایند. مواردی گزارش شده که وقتی یک نظامی پشین خواسته است که پاسپورت دریافت کند، هنگام انگشت نگاری، سوابق نظامی اش آشکار شده و از سوی طالبان بازداشت شده اند. چنین افرادی معمولا راه دیگری به جز پناه بردن به ایران ندارند. اینها همان در واقع کسانی اند که از آنان به عنوان اتباع غیرمجاز در ایران یاد می شود.
روزنامه نگاران افغانستانی که در ایران پناهنده شده اند میگویند که یک راه کار این است که دولت ایران، اتباع افغانستان را ابتدایی مورد شناسایی قرار داده و سپس در باره دلایل مهاجرت هر افغانستانی به ایران پرسوجو کنند و این امر باعث می شود که بین اتباع تفکیک به میان آید و مشخص شود که چه کسی اخراج شود و چه کسی تحت شرایط خاصی که میتواند دولت ایران مقرر کند، تا مدتی اجازه اقامت در ایران داده شوند.