سازمان حقوق بشری «رواداری» در گزارشی گفته که طالبان حقوق بشری اسماعیلیان را بهصورت سیستماتیک و هدفمند نقض کرده و آنان را مورد آزارواذیت مذهبی قرار دادهاند که میتواند مصداق جنایت علیه بشریت تلقی شود.
این نهاد امروز، سهشنبه، ۲ جدی/دی، در گزارش خود گفته که طالبان در چهار سال اخیر نهتنها اسماعیلیان افغانستان را بهطور کامل از مشارکت در عرصههای سیاسی، اداری و اجتماعی کنار گذاشتهاند بلکه بهصورت هدفمند برای تضعیف و سرکوب هویت مذهبی و فرهنگی آنان نیز اقدام کردهاند.
رواداری در این گزارش گفته است که اطلاعات بهدستآمده نشان میدهد که طالبان در چهار سال گذشته، بهویژه در بخشهایی از ولایت بدخشان، به تحمیل آموزش فقه حنفی بر کودکان اسماعیلی اقدام کرده و نیز از طریق تکفیر علنی، اعمال فشارهای سازمانیافته، ارعاب، تهدید به قتل، بازداشت، شکنجه و دیگر روشهای خشونتآمیز، اعضای این جامعه را به ترک مذهب اسماعیلیه و پذیرش مذهب سنی وادار کردهاند.
در این گزارش به نقل از یکی از مصاحبهشوندگان آمده است که طالبان در چهار سال اخیر از جمله در ولایت بدخشان، ۳۰۰ شیعه اسماعیلی را وادار به تغییر مذهب کردهاند.
براساس این گزارش، آموزش فقه حنفی برای کودکان اسماعیلی در بدخشان اجباری شده و در برخی مناطق این ولایت، افرادی که با انتقال فرزندان خود به مدارس دینی طالبان مخالفت کردهاند، با جریمههای نقدی، شکنجه و تهدید به قتل و آتش زدن خانهها و اموالشان مواجه شدهاند.
در بخش دیگر گزارش رواداری آمده است که سیاستها و اقدامات طالبان از جمله تکفیر و نفرتپراکنی، باعث شده است که میزان ترس از ابراز علنی هویت مذهبی در میان شیعیان اسماعیلی افغانستان افزایش یابد.
یکی از افرادی که با رواداری مصاحبه کرده، گفته است: «در جامعهای که گفته میشود نان اسماعیلیان حرام است، اسماعیلیان بوی بد میدهند و اسماعیلیان کافر هستند، آنان چگونه میتوانند آزادانه و بدون ترس هویت مذهبی خود را ابراز کنند؟»
او افزوده است: «البته در مناطقی که اکثریت باشندگان آن را اسماعیلیان تشکیل میدهند، این مشکل وجود ندارد؛ اما زمانی که آنان به مناطق دیگر سفر میکنند، از ترس تبعیض و تحقیر، هویت مذهبیشان را پنهان میکنند تا کسی به آنان نگوید اسماعیلیان بد، کافر یا بیدین اند و مثلا نانشان حلال نیست. من خودم نیز بارها هویت مذهبیام را پنهان کردهام.»
در گزارش رواداری همچنین آمده است که طالبان ازدواج و پیوند خانوادگی با خانوادههای اسماعیلی را منع کردهاند و به فسخ ازدواج زنان سنیمذهب با مردان اسماعیلی حکم دادهاند.
طبق این گزارش، طالبان همچنین مردم را به خودداری از خوردن غذای اسماعیلیان ترغیب میکنند و ذبح حیوانات توسط آنان را حرام میدانند.
در این گزارش همچنین آمده است که طالبان محدودیتهای گستردهای بر اجرای مناسک مذهبی و عبادات اسماعیلیان وضع کردهاند و در برخی مناطق آنان را مجبور کردهاند که در مراسمهای مذهبی پیروان سایر مذاهب اسلامی افغانستان شرکت کنند.
رواداری در گزارش خود گفته است که اعضای جامعهی اسماعیلی افغانستان در چهار سال اخیر همچنین در معرض قتلهای فراقضایی، شکنجه و تهدید قرار داشتهاند و دستکم چهار نفر آنان بهصورت فراقضایی به قتل رسیدهاند.
این نهاد همچنین گفته است که بررسیهایش نشان میدهد که شماری از شیعیان اسماعیلی در جریان چهار سال گذشته، بهویژه از ولایتهای بدخشان و بغلان، در پی فشارها، تهدید و ترس از ناامنی بیجا شدهاند و طی این مدت ملکیتهای آنان بهصورت خودسرانه و خارج از روندهای قانونی غصب شده است.
در گزارش رواداری آمده است که در محاکم طالبان، پروندههای مربوط به اسماعیلیان بهصورت منصفانه بررسی نمیشود و تمامی پروندهها براساس فقه حنفی حلوفصل میشود، در حالی که تفاوتهای بزرگی میان فقه حنفی و مذهب اسماعیلی، بهخصوص در بخش احوال شخصیه وجود دارد.
رواداری از طالبان خواسته است که به تعهدات بینالمللی افغانستان پابند باشند و به نقض حقوق بشری اسماعیلیههای افغانستان پایان دهند.
این نهاد از سازمان ملل متحد و نهادهای بینالمللی نیز خواسته است که اقدامات مؤثری را برای جلوگیری از سرکوب اسماعیلیان افغانستان انجام دهند.
پیش از این، ریچارد بنت، گزارشگر ویژهی حقوق بشر سازمان ملل نیز گفته است که طالبان حقوق بشری اسماعیلیان را نقض میکنند و دهها نفر آنان را وادار به تغییر مذهب کردهاند.
گزارشهای رسانهای متعددی از ولایت بدخشان در باره بدرفتاری طالبان با اسماعیلیان ساکن دراین ولایت منتشر شده که گزارش نهاد رواداری را تایید میکند.