نادر یاراحمدی، رئیس مرکز امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت داخله ایران گفته که حضور اتباع افغانستانی در ایران، یک مسأله اجتماعی است و نباید با رویکرد امنیتی به آن نگاه شود.
وی به «اقتصاد آنلاین» گفته که موضوع مهاجرت اتباع افغانستانی امنیتی نیست، زیرا زمانی می‌توان یک مسأله را امنیتی دانست که به تروریزم، جنگ یا اقدامات خرابکارانه مرتبط باشد. اما وقتی در جریان بازگرداندن مهاجران، برخی افراد مقاومت می‌کنند و نیروهای پولیس ناچار به استفاده از ابزارهای قانونی می‌شوند، این اقدام در ذهن جامعه به‌اشتباه با مسائل امنیتی یکی دانسته می‌شود.
آقای یاراحمدی افزوده است:«حضور اتباع افغانستانی در کشور ما یک موضوع اجتماعی است. شرایط سخت اقتصادی در آن سوی مرزها عامل اصلی مهاجرت این افراد به ایران است و نگاه ما نیز باید بر همین مبنا تنظیم شود.»
وی به ازدواج موقت زنان ایرانی با اتباع افغانستانی اشاره نموده و گفته است«صیغه نوعی ازدواج موقت است و قانون آن را منع نکرده است. با این حال، باید از سوء‌استفاده از این ظرفیت جلوگیری شود. برخی افراد می‌کوشند از طریق ازدواج موقت از تسهیلات قانونی برخوردار شوند، در حالی که این اقدام خلاف روح قانون است.»
رییس مرکز امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت داخله ایران با اشاره به تغییرات قانونی در این زمینه افزوده است:«در گذشته تنها ازدواج رسمی در قانون به رسمیت شناخته می‌شد، اما در سال ۱۳۹۸ اصلاحیه‌ای تصویب شد که ازدواج موقت را نیز مشمول برخی احکام قانونی دانست. البته ما نسبت به این تغییرات انتقادهایی داریم و پیشنهاد اصلاح آن را به مجلس ارائه کرده‌ایم. امیدواریم در بازنگری جدید قانون، این موارد اصلاح شود.»
وی در پاسخ به پرسش دیگری درباره گزارش‌های مربوط به رفتار خشونت‌آمیز با مهاجران گفته است: «اگر فردی باید از کشور خارج شود و مقاومت می‌کند، مأمور ناچار است از قوه قهریه استفاده کند، چون جرم مشهود است. اما ادعای بدرفتاری در اردوگاه‌ها را تأیید نمی‌کنم. نظارت دقیقی بر همه اردوگاه‌ها وجود دارد و چنین رفتاری در سیاست‌های ما جای ندارد.»
در یک سال اخیر، ایران روند اخراج مهاجران افغانستان را تشدید کرده است. در جریان امسال، گفته شده که حدود یک و نیم میلیون مهاجر افغانستان از ایران اخراج شده‌اند.
گزارش‌هایی از بدرفتاری پولیس با مهاجران هنگام بازداشت و نگهداری در اردوگاه‌ها نشر شده که مقام‌های رسمی ایران آن را رد می‌کنند.
اخراج مهاجران افغانستان در شرایطی صورت گرفته که به گزارش نهادهای ناظر بین‌المللی، فقر و گرسنگی و تهدیدهای طالبان علیه گروه‌های خاصی از برگشت کنندگان، هنوز هم به گستردگی وجود دارد.
مورد دیگری که همواره نگرانی نهادهای مدافع حقوق بشر را برانگیخته است، محروم شدن دختران اخراج شده از ایران از درس و تحصیل است. گفته می‌شود که ده‌ها هزار دانش‌آموز دختر و پسر در سال جاری تعلیمی از ثبت نام در مدارس ایران بازمانده‌اند و ده‌ها هزار دانش‌آموز دیگر با اخراج از ایران و برگشت به افغانستان از درس محروم شده‌اند.
اداره امور مهاجرت ایران گفته که فرزندان مهاجران از درس محروم نخواهند شد اما مهاجران مقیم ایران می‌گویند که امسال نتوانسته‌اند فرزندان خود را در مدارس ثبت نام کنند.
